Χειροποίητα χαλιά για πάντα
Η τέχνη της δημιουργίας χειροποίητων χαλιών χάνεται στα βάθη της ιστορίας. Κάποτε ύφαιναν χαλιά σε όλες τις χώρες. Σήμερα, η παραγωγή τους πραγματοποιείται εκεί που οι παραδόσεις και οι τέχνες παραμένουν ανεπηρέαστες από τη βιομηχανοποίηση και τους αυτοματισμούς. Είτε παράγονται από φυλές νομάδων στα βάθη της Μαντζουρίας και της Μογγολίας, είτε σε χωριά και πόλεις της Περσίας, της Τουρκίας, του Πακιστάν, του Αζερμπαϊτζάν, του Νεπάλ της Ινδίας και της Κίνας, η διαδικασία, βασισμένη πάντα στις πανάρχαιες τεχνικές, παραμένει η ίδια: φυσική επεξεργασία μαλλιού, βάψιμο με φυσικές χρωστικές ουσίες, μεράκι και αμέτρητες ώρες δουλειάς.
Η αξία των χειροποίητων χαλιών παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο. Τα σχέδια, τα χρώματα, η έμπνευση των τεχνικών εξιστορούν μύθους και ιστορίες με πανάρχαιες ρίζες.
Αγοράζοντας, σήμερα ένα χειροποίητο χαλί ουσιαστικά κάνουμε μία σημαντική επένδυση στο χρόνο. Γιατί, έτσι, συντηρούμε τις παραδοσιακές αξίες και ζωντανεύουμε τα όνειρα χιλιάδων τεχνιτών, που έχουν βάλει κάτι από τον εαυτό τους για να μας προσφέρουν αυτή τη ζεστή αίσθηση θαλπωρής και αυτούς τους καταπληκτικούς συνδυασμούς σχεδίων και χρωμάτων. Η θέα και το άγγιγμα ενός καλοδουλεμένου χειροποίητου χαλιού θα μας συγκινεί και θα μας εντυπωσιάζει πάντα.
Μια δύσκολη αγορά
Η αγορά του χειροποίητου χαλιού είναι επένδυση που δεν γίνεται κάθε μέρα. Προσέξτε, λοιπόν, ιδιαίτερα. Δώστε σημασία στη λεπτομέρεια. Μερικές πληροφορίες θα σας βοηθήσουν τόσο στην αγορά, όσο και στη συντήρηση και φύλαξη των χειροποίητων χαλιών σας. Μη ξεχνάτε ότι θα ζήσετε πάνω τους. Γι’ αυτό ακολουθήστε το ένστικτό σας αλλά και τις απαραίτητες οδηγίες.
1.Επιλογή μεγέθους: Προτιμήστε χαλιά μικρών διαστάσεων. Όχι μόνο μεγαλώνουν οπτικά το χώρο σας, αλλά και η αξία τους αναδεικνύεται καλύτερα. Άλλωστε, στο σαλόνι το χαλί δεν πρέπει να περνάει κάτω από τους καναπέδες, ενώ αντίθετα στην τραπεζαρία πρέπει η καρέκλα του επισκέπτη, όταν χρησιμοποιείται, να πατάει πάνω στο χαλί.
2. Επιλογή χρωμάτων: Αφήστε την ψυχή σας να διαλέξει τα χρώματα που σας εκφράζουν και σας αγγίζουν και όχι αυτά που ταιριάζουν «κουστούμι» με τον χώρο σας, γιατί έτσι το χαλί σας θα “ενσωματωθεί” και θα χάσει τη μοναδικότητά του.
3. Επιλογή ποιότητας: Αντίθετα ίσως με ότι πιστεύετε δεν υπάρχουν καλύτερα και χειρότερα χειροποίητα χαλιά. Το χειροποίητο χαλί είναι πάντοτε χειροποίητο χαλί. Παράγοντες όπως η ποιότητα του μαλλιού, η ύφανση, τα σχέδια, το φινίρισμα, το πλύσιμο και το κούρεμα παίζουν βασικό ρόλο στο να καθορίσουν το επίπεδο του χαλιού σας, ποτέ όμως τη μοναδικότητα του και τη μαγεία του.
4. Τα ολόμαλλα χαλιά θεωρούνται καλύτερα, γιατί το μαλλί προσφέρει πολλά φυσικά πλεονεκτήματα. Δεν πέφτει το πέλος, τα χρώματα διατηρούν τις αποχρώσεις τους, δεν λεκιάζουν εύκολα, δεν καίγονται, είναι πιο ανθεκτικά και πιο ζεστά. Τις ίδιες ιδιότητες έχει και το φυσικό μετάξι, το οποίο προσδίδει περισσότερη λάμψη.
5. Εκτός από την μπροστινή εντυπωσιακή επιφάνεια, δηλαδή το πέλος ενός χειροποίητου χαλιού προσέξτε την πίσω του πλευρά. Εκεί, πρέπει να φαίνονται εξίσου καλά το σχέδιο, η διάταξη, η πυκνότητα των κόμπων και αν υπάρχουν ελαττώματα, μπαλώματα ή σκισίματα.
6. Όσο πιο πυκνοί είναι οι κόμποι του χαλιού στην πίσω πλευρά τόσο πιο λεπτομερές μπορεί να είναι το σχέδιο του και τόσο περισσότερος χρόνος χρειάστηκε για να δημιουργηθεί. Επίσης, η χαρακτηριστική τεχνική της ύφανσης και το στυλ ενός χαλιού μαρτυρούν τη χώρα προέλευσής του.
7. Μπορείτε να διαπιστώσετε μόνοι σας, με ένα απλό τεστ, την ποιότητα και τον τρόπο ύφανσης του χειροποίητου χαλιού. Με ένα μυτερό αντικείμενο δοκιμάστε στην πίσω πλευρά να βγάλετε έναν από τους κόμπους. Κανονικά δεν πρέπει να βγει. Αν όμως βγει λόγω πιο αραιής ύφανσης, πρέπει να μοιάζει με ένα τσαλακωμένο γάμα (γ).
8. Θυμηθείτε, η πολυπλοκότητα των σχεδίων και της τεχνικής του κόμπου δεν προδίδουν μόνο την καταγωγή του, αλλά ανεβάζουν τον χρόνο κατασκευής και την τιμή του.
9. Το μυστικό για την άψογη τελική εμφάνιση, καθώς και το σωστό στρώσιμο στο πάτωμα βρίσκεται στη μαεστρία του τεχνίτη, στις κατάλληλα επεξεργασμένες πρώτες ύλες και στους σωστά μονταρισμένους αργαλειούς.
10. Ακόμα, μπορείτε να υπολογίσετε μόνοι σας τον αριθμό των κόμπων ανά τετραγωνικό μέτρο ακολουθώντας τις οδηγίες που βρίσκονται στο τέλος.
Μερικοί ειδικοί κόμποι χειροποίητων χαλιών
1. «Μονό-στημόνι». Ιδανικό για πολύπλοκα σχέδια. Ο κόμπος είναι δεμένος γύρω από ένα μόνο στημόνι που εναλλάσσεται από σειρά σε σειρά
2. Ο «κόμπος του Θιβέτ» είναι αυτός στον οποίο η θηλιά περνάει γύρω από μία σταθερή βέργα κατά την διάρκεια της ύφανσης. Η θηλιά αργότερα κόβεται για να δημιουργήσει το πέλος.
3. Ο «συμμετρικός κόμπος του Τουρκεστάν». Οι κομμένες άκρες του κόμπου φαίνονται στη μέση των δύο στημονιών γύρω από τα οποία έχουν δεθεί.
4. Ο «ασύμμετρος – περσικός κόμπος». Αυτός τυλίγεται μόνο γύρω από το στημόνι και είναι ανοικτός αριστερά και δεξιά. Έτσι, επιτυγχάνεται καλύτερη ύφανση.
5. Ο «νομάδικος κόμπος», έχει ένα συμμετρικό και έναν ασύμμετρο σχηματισμό που τυλίγονται γύρω από τα δύο στημόνια. Δουλεύεται γρήγορα και δημιουργεί μια πολύ σταθερή ύφανση.
6. Ο «κόμπος σχήματος βάζου». Τρεις σαϊτιές του νήματος ανάμεσα σε κάθε σειρά κόμπων, δένονται σφικτά σε δύο διαφορετικά επίπεδα.
Οδηγίες για την μέτρηση των κόμπων ανά τετραγωνικό μέτρο
Στην πίσω πλευρά του χαλιού σχηματίστε ένα τετραγωνάκι 1cm X 1cm και μετρήστε τους κόμπους στις δύο κάθετες πλευρές του. Πολλαπλασιάστε τα δύο νούμερα για να βρείτε τους κόμπους στο τετραγωνικό εκατοστό. Στην συνέχεια πολλαπλασιάστε με το 10.000 για να βρείτε τους κόμπους του χαλιού ανά τετραγωνικό μέτρο. Επαναλάβετε το μέτρημα σε τρία διαφορετικά σημεία του χαλιού, για να βρείτε τον μέσο όρο.